Smederevska tvrđava je tvrđava u Smederevu koju je na ušću reke Jezave u Dunav u drugoj četvrtini XV veka (od 1428. godine) podigao despot Srbije Đurađ Branković (1427—1456), po njoj nazvan Smederevac. Tvrđava je po svom tipu klasična vodena (opkoljena je Dunavom i Jezavom, a sa juga veštačkim šancem koji povezuje dve reke) ravničarsko utvrđenje što je čini jedinstvenom u srpskoj srednjovekovnoj arhitekturi, a za uzor prilikom gradnje uzet je Carigrad i njegovi bedemi. Prema svojoj površini od 10ha 41a 14m² (11,3272ha prema merenjima iz 1975. godine) bez spoljašnjeg bedema i kula odnosno 14.5ha sa njima, predstavlja jednu od najvećih tvrđava u Evropi i najveću tog tipa. Ima osnovu raznokrakog trougla (550m x 502m x 400m) u čijem je severnom temenu je smešten manji raznokraki trougao (75m x ?m x ?m) koji formira tzv. Mali Grad, dok ostatak utvrđenja čini tzv. Veliki grad. Snaga smederevskih bedema pokazala se prilikom osmanlijskih opsada:

• 1439. godine (kada je posle tri meseca glad primorala opsađene na predaju)
• 1453. godine (kada je odbijen napad Mehmeda II (1451—1482) koji je te godine zauzeo Carigrad)
• 1456. godine (kada je odbijen napad)

da bi ih Osmanlije konačno osvojile predajom grada bez borbe 1459. godine, što je predstavljalo i formalni kraj despotovine Srbije.

Sjajan dizajn utvrđenja može se videti na osnovu činjenice da na njoj, od okončanja srpske gradnje sredinom XV veka i osmanlijskog dodavanja četiri artiljerijske kule 1480. godine, nije učinjena nikakva prepravka sve do kraja njene vojne upotrebe u drugoj polovini XIX veka, nakon što je, sa još nekoliko utvrđenja, 1867. godine predata knezu Srbije Mihailu Obrenoviću (1839—1842, 1860-1868). Tvrđava je pretrpela značajna razaranja tokom svetskih ratova od bombardovanja i eksplozija, ali je i pored toga zadržala svoju monumentalnost. Danas je Veliki grad mahom u ruševinama i izložen zubu vremena, dok su na prostoru Malog Grada izvedeni konzervatorski i restauratorski radovi čime mu je donekle vraćen pređašnji izgled, a cela tvrđava se od 1946. godine nalazi pod zaštitom države. Mali grad je često poprište kulturnih i sportskih manifestacija, a tokom Smederevske jeseni on postaje kulturna prestonica Smedereva i poprište održavanja mnogobrojnih predstava i koncerata.

Prvobitna ideja koja je postojala pri gradnji Smederevskog Grada bilo je podizanje utvrđenog dvorca za despota i njegovu porodicu uz granicu prema kraljevini Mađarskoj iz koje bi se oni, u slučaju opasnosti od Osmanlija, lako mogli skloniti na bezbedan prostor njihovog severnog seniora i suseda. Sa takvim planom se otpočelo sa gradnjom 1428. godine pod nadzorom Tome Kantakuzina, ali je tokom narednih pola veka tvrđava bila više puta proširivana, dograđivana i prerađivana, da bi 1480. godine poprimila obrise koje i danas poseduje. Prema istraživanjima koja je sproveo i objavio Leontije Popović, na Smederevskoj tvrđavi se mogu razlikovati 4 različite faze srspke i 1 faza osmanlijske gradnje.

Za vreme Prvog svetskog rata i prelaska Austrijanaca preko Dunava, stari grad je bio bombardovan čak i topovima od 42 cm i teško oštećen. U Drugom svetskom ratu doživeo novo razaranje zbog velike eksplozije municije koja je tu bila smeštena. Pred kraj rata rušili su ga i engleski bombarderi. Danas je ceo veliki kompleks u ruševinama.

Arheološka istraživanja su 2012. godine pronašla u se­ver­nom de­lu sa­kral­nog kom­plek­sa grob sa osta­ci­ma žen­ske oso­be. U grobu su pronađene zlatne naušnice, na kojima je grb Nemanjića.

Restauracija tvrđave je počela 2010. godine i planirano je da se završi 2014, iako nije. Tokom 2015. trajali su radovi na restauraciji Jezavskog bedema.

Država: Srbija
Grad: Smederevo

---

Putovanja.info
Iskustva i utisci turista sa putovanja.

Putujsigurno.rs
Iskustva putnika sa turističkim agencijama

auf der Karte finden

---