Lokacija

Stara planina regionalno pripada Istočnoj Srbiji, i administrativno se prostire na teritorijama četiri opštine, Zaječar, Knjaževac, Pirot i Dimitrovgrad. Planiniski masiv Stare planine sastoji se iz Zaglavka i Visoka, u kojima dominiraju Trgoviški i Beli Timok, odnosno Visočica i Toplodolska reka.

Stara planina udaljena je 330 km od Beograda, 70 km od Niša, 100 km od Zaječara, 50 km od Knjaževca ili Pirota.

Na Staru planinu može se stići iz više pravaca.

Ukoliko se putuje na relaciji Niš-Svrljig-Knjaževac-Kalna-Babinzub, put je dugačak 110 kilometara, sa dobrom vertikalnom i horizontalnom signalizacijom. Ovaj pravac se redovno održava i trenutno je najbolji izbor za dolazak na Staru planinu. Preporučuje se opreznost na Tresibabi, na delu puta Svrljig-Knjaževac, jer u toku zime ima dosta leda na kolovozu.

Najkraći put za one koji dolaze iz Beograda ili Zapadne Srbije je Sokobanja-Knjaževac-Kalna-Babin zub, ali je ovaj putni pravac u lošem stanju, pa se ne preporučuje.

Putni pravac Niš-Svrljig-Jalovik izvor-Kalna-Babin zub, 30 kilometara je kraći od puta preko Knjaževca, ali je put od Svrljiga do sela Jalovik izvor lokalni, nema horizontalnu, a i vertikalna signalizacija je slaba, pa je moguće zalutati.

Postoji i putni pravac Niš-Pirot-Kalna-Babin zub, tako što se od Niša do Pirota putuje auto-putem, do isključenja za Temsku, ali je deo puta od Temske do Kalne lošeg kvaliteta sa rupama i klizištima.

Priroda

Stara planina predstavlja pravo ostrvo s blagom.

Proglašena je za Park prirode 1997.godine. Ova planinska lepotica je područje sa izuzetnim vrednostima sa stanovišta raznovrsnosti biljnog i životinjskog sveta i njihovih zajednica, kao i geomorfoloških, geoloških, hidroloških i hidrogeoloških osobenosti, u kojem je prisutan tradicionalni oblik života i kulturnih dobara. Površina Parka prirode Stara planina je 142.219,64 ha.

Na Staroj planini nalazi se 1195 taksona vaskularne flore, 51 vrsta mahovine, što u odnosu na nacionalnu floru čini 34% od ukupnog fonda flore Srbije. Ovde se nalaze i tercijarne i endemoreliktne biljne vrste, koje su se zadržale u klisurama, a glacijalni reklikti i endemi nalaze se na visokim delovima planine.

Izuzeto su značajne ugrožene biljne vrednosti, bilo da su malobrojne ili da su im staništa ugrožena. Ovih biljaka na Staroj planini ima 147 vrsta, a na njenim obroncima raste i 40 biljnih vrsta, koje su kao prirodne retkosti na području Srbije stavljene pod zaštitu. Neke od njih su: patuljasta perunika, planinska sasa, gorocvet, kosovski božur, žbunasta jova, stepski lužnjak, rosulja, planinski javor, šumski ljiljan, tresavski kaćun i dr.

Staru planinu pokriva biljni pokrivač od 52 biljne zajednice, a njihov raspored zavisi od ekoloških uticaja, koji se prepliću na različitim staništima. Bogatstvo vegetacije ogleda se kroz raznovrsnost žubnastih, šumskih, livadskih, pašnjačkih i tresavskih zajednica. Izdvojene su i visinske vegetacijske zone: hrastov pojas, bukov pojas, smrčev pojas, pojas subalpske žbunaste vegetacije niske kleke, borovnice i subalpske smrče, i pojas krivulja. Posebnu vrednost čine tresavske zajednice, koje se nalaze u pojasevima bukovih i četinarskih šuma na Jabučkom ravništu, Dojkinom vrelu i u predelu Arbinja.

Na Staroj planini su razvijene i reliktne polidominantne šumske zajednice, koje izgradjuju biljne vrste endemskog i reliktnog karaktera. Do sada su izdvojeni strogi prirodni rezervati:

• „Draganište" - rezervat smrčevih šuma
• „Golema reka" - bukova prašuma
• „Vražja glava" - značajan lokalitet u šumskom kompleksu Stare planine, na kojem se može pratiti spontani razvoj i sukcesija biljnih vrsta, koje su u njenom sastavu, a posebno planinskog javora.
• „Smrče" (Arbinje) - najočuvanije i najlepše smrčeve šume na Staroj planini i u Srbiji uopšte, sa tipičnim trestavskim i sfagnumskim zajednicama.
• „Kopren" - predstavlja nalazište biljaka iz porodice mesožderki

Na ovom području zastupljene su brojne životinjske grupe, koje doprinose lepoti prirode. Faunu čini 116 vrsta leptira (22 novoutvrdjene, a 6 vrsta predstavlja glacijalne relikte), 18 vrsta herpetofaune (6 vrsta vodozemaca i 12 vrsta gmizavaca), a ihtiofauna predstavljena je sa 26 vrsta

Najveći diverzitet ptica u Srbiji, bivšoj Jugoslaviji i većem delu Balkana, nalazi se upravo na Staroj planini, gde su svoje stanište našle 203 vrste. Stara planina uključena je u registar područja od medjunarodnog značaja za ptice Evrope - IBA sa površinom od 44.000 ha. Fauna sisara zastupljena je sa 30 vrsta, a posebno se ističu tekunica, snežna voluharica, ris i medved.

Znamenitosti

Ovo područje je izuzetno atraktivno za seoski turizam. Priroda je netaknuta, sela slikovita, a tu je i bogato antičko i srednjevekovno nasledje, kao i zanimljiv folklor.

Pored smeštaja koji se nudi u selima podno Stare planine, u slobodno vreme možete da berete lekovito bilje. Trpeza koja će vas dočekati je izvorna i predstavlja tradiciju ovog kraja. Ovde je nastala i priča o babi, koja je Turcima prenela harač, pa se kaže da su je na Tresibabi tresli, u Mučibabi mučili, a na Babinom zubu slomili zub, da bi priznala gde je turski harač.

Na istočnim padinama Stare planine locirano je istoimeno lovište. Na ovom prostoru love se srna, lisica, divlja svinja, vuk i jelen. U Opštini Knjaževac postoje tri lovačka udruženja sa sedištima u Knjaževcu, Kalni i Minićevu.

U Donjoj Kamenici možete videti crkvu Presvete Bogorodice, a pretpostavlja se da je podignuta početkom XIV veka. Freske su sačuvane i govore o velikom majstorstvu ikonopisca.

Na putu prema Gornjoj Kamenici nalazi se manastir posvećen Svetoj Trojici. Kao ktitor se pominje Lazar, sin despota Djurdja Brankovića, a crkvu su podigli pastiri iz Crnog vrha.

U dolini Timoka smestila su se sela, gde se susreću etno motivi kasnorimske iskopine i spomenici. Knjaževac i okolina su mnogo godina unazad poznati i po izuzetnim vinima, a knjaževački vinari vlasnici su mnogobrojnih priznanja iz zemlje i inostranstva.

U ovom delu nalazi se i selo Ravna, gde se nalazi arheološko nalazište Timacum minus, koje datira iz I veka naše ere, a predstavlja rimsku naseobinu. Prvenstveno je tu bio logor rimskih legionara, a koji je u III I IV veku pretvoren u tvrdjavu sa kulama. Na osnovu iskopina u u Arheo-etno parku u Ravni, formirana je izuzetna lapidarijska zbirka etno spomenika. Ova zbirka izložena je u školi u Ravni i govori o latinima, koji su ovde živeli. Istraživanja koja su trajala od 1975. do 1990. godine, otkrila su desetine rimskih spomenika, carskih počasnih natpisa, i mnogobrojne primerke antičkih bronzanih i mermernih skulptura, reljefa i drugih predmeta visoke umetničke vrednosti. U arheo-etno parku u Ravni, nalazi se stara škola, lapidarijum, kao I etno kuća, čiji je podrum preuređen u muzej vinarstva.

Sportsko-rekreacioni centar "Banjica", omiljeno je mesto za ljubitelje plivanja u toploj vodi, čija temperature dostiže 27 stepeni. Bazen je olimpijski, dimenzija 50 x 25 metara. Tu je i bazen za najmlađe kupače, kao i sportski tereni. Centar "Banjica", udaljen je sedam kilometara od Knjaževca, a uživaćete u miru, tišini i zelenilu koje vas okružuje.

Ski centar

Ski centar Stara planina iz godine u godinu dobija nove sadržaje i postaje sve primamljivija destinacija za ljubitelje zimskih sportova

Skijalište “Babin zub” poseduje žičaru četvorosed “Konjarnik” sa pokretnom trakom za ukrcavanje skijaša, kapaciteta 1.400 skijaša na sat i ski lift - sidro “Sunčana dolina” kapaciteta 1.200 skijaša na sat, kao i dečiji ski vrtić, kod „Falkenštajner hotela Stara planina“

Na lokaciji “Jabučko ravnište” nalazi se prva gondola u Srbiji. Gondola, sa kabinama za osam osoba, prevozi skijaše od hotela u dalji sistem žičara i staza. U okviru ovog dela skijališta izgrađena je i žičara četvorosed „Rudine“, i ski lift tako da je povezan sa delom skijališta na “Babinom zubu”. Više od 13 kilometara odlično uređenih staza, različitih težina, pripremljene su za skijaše svih kategorija. Za ljubitelje ekstremnijih sportova, obezbeđena je staza za slobodnu vožnju

Pored toga, u ski centru Stara planina je izgrađen sistem za veštačko osnežavanje, kako bi, i u slučaju nedostatka prirodnog snega, posetioci centra mogli da uživaju u zimskim sportovima.

Stara planina će veoma brzo postati jedan od najvećih i najznačajnijih skijaških centara u Srbiji, posebno namenjen ljubiteljima skijaških sportova i kvalitetnog skijanja u okruženju neizmerne lepote i netaknute prirode.

Pešačenje

Pešačenje predelima Stare planine predstavlja svojevrsni doživljaj.

Za sada na Staroj planini postoje staze: Planinarski dom - Midžor, staza Babin zub, šest staza Ćuštica, Ravno Bučje - prevoj Sveti Nikola.

Planinarsko društvo „Babin zub" iz Knjaževca organizuje pešačke akcije:

• „Uspon na Babin zub"
• „Hajdučkim stazama do Midžora"
• „Uspon na Midžor"
• „Uspon na prevoj Sveti Nikola"

 

Biciklom na Staru planinu

Stara planina je jedna od najlepših u Srbiji i idealna je za bavljenje planinskim biciklizmom. Predeli su specifični , pa nije lako kretati se Starom planinom. Upravo zbog toga ona i predstavlja izazov za sve ljubitelje biciklizma. Na strminama, padinama i šumama ove planinske lepotice organizovane su mnoge biciklističke ture za sve one koji vole izlet u nepoznato i divlju prirodu. Ovo je i način da se susretnete sa rekama na Staroj planini, a iskusni biciklisti kazu da taj dozivljaj nigde nije neposredniji. Kada je voda u pitanju, izvora i čiste vode ima u izobilju na celom području Stare planine.

Naravno, u ovakvu avanuturu nemojte se upuštati sami, već samo u organizovanim grupama. U planu je da Stara planina postane jedna od poznatijih destinacija za ljubitelje biciklizma, pa ce tako ovde biti mesta i za rekreativce, kao i za one koji se nalaze u ekstremnijim kategorijama ovog sporta.

Ekstrmni sportovi

Stara planina pruža velike mogućnosti za bavljenje ekstremnim sportovima. Obronci Stare planine idealni su za „free ride" i snowboard, pa su mnogu skijasi i „snowborderi", odavno gosti ove planine na istoku Srbije.

U toku leta ovde su se održavala i mnoga takmičenja paraglajdera, tako da su već ustanovljenja i startna mesta za ovaj ekstremni sport, koji dobija sve više poklonika. Takodje, na Staroj planini održavaju se takmičenja i u mountain bike-u, a u ovim predelima biće održan i Eurobalkan bike cup.

Alpinizam se takodje svrstava u ekstremne sportove i na Staroj planini postoje uslovi i za ovaj sport.

Sve ovo potvrdjuje da Stara planina svojim gostima može da ponudi raznovrsne sadržaje, kako u toku zime, tako i u toku cele godine.

Lov i ribolov

Stara planina i okolina Knjaževca, idealno su područje za lovni turizam. Na području opštine Knjaževac postoje četiri lovišta, ukupne površine oko 60.000 hektara. To su: "Tupižnica", "Srbija šume II", "Tresibaba" i "Midžor" Kalna.

Od divljači su najzastupljenije trofejna divljač, fazan, zec i vidra. Na Tupižnici postoji rezrevat za jelensku divljač, fazanerija sa 1.500 fazanskih pilića, deo za lov na divlje svinje.

Lovištem Babin zub, gazduje lovačko udruženje "Midžor" iz Kalne. Prostire se na površini od 28.000 hektara, i na teritoriji je 14 seoskih naselja, čiji je zajednički naziv Budžak. Nadmorska visina je od 500 do 2000 metara, od pitomih brdovith do teških, visoko planinskih terena. Gotovo cela teritorija lovišta je pristupačna za terenska vozila, a do svakog dela lovišta može se stići pešačenjem.

U najvišem delu lovišta, prema granici sa Bugarskom, najviše ima običnih jelena, velike telesne mase i trofejne vrednosti. Divlja svinja, kao najčešće lovljena divljač, nastanjuje celo lovište i po broju je iznad kapaciteta, a čest je i odstrel jakih veprova sa masom oko 250 kilograma . Srneće divljači ima na celom prostoru, a vrednost srndaća je od prosečne do odlične. Hajka na vukove se tradicionalno organizuje u februaru. Od ostale divljači, koja se redje lovi ili je zaštićena, tu su šakal, jazavac, divlja mačka, kuna belica, lisica, vidra, zec, tvor, a od ptica jarebica, golub grivnaš, grlica, prepelica, kao i više vrsta jastrebova i sova.

Zavisno od potrebe i vremenskih uslova, u lovište se unosi živa divljač (jarebica kamenjarka), prihranjuje se divljač, postavljaju solišta, izgradjuju čeke i objekti. Takodje, održavaju se putevi i proseci kroz lovište, kako bi lovci i turisti mogli da uživaju u lepoti, ali i da osete draž lova u pravom planinskom lovištu, kakvo je Babin zub, u senci vrhova Stare planine.

Na području Stare planine, nalazi se veliki broj potoka, u kojima se može pecati pastrmka potočara, klen, krkuša, belica, a ima i rečnih rakova.

Lovačko udruženje "Midžor"
Kalna
Telefon: + 381 19 760-598

Lovačko udruženje Knjaževac
Kej Veljka Vlahovića 19, Knjaževac
Telefon: + 381 19 731-705

Lovačko udruženje Minićevo
Trg slobode b.b., Minićevo
Telefon: + 381 19 769-605

Država: Srbija
Grad: Knjaževac

---

Putovanja.info
Iskustva i utisci turista sa putovanja.

Putujsigurno.rs
Iskustva putnika sa turističkim agencijama

Pronađi na mapi

---