Ludoško jezero Srbija, Palić
Ludoško jezero drugo je najveće jezero Severne Bačke u Srbiji.
Ludoško jezero se nalazi na krajnjem severu Vojvodine u Bačkoj. Između 46°04′00″ i 46°06′50″ severne geografske širine i 19°48′50″ i 19°50′40″ istčne geografske dužine, na nadmorskoj visini od 98m. Ima površinu od 387ha i dužinu od 4km. Nalazi se u opštini Subotica, 12 km istočno od grada u atarima sela Hajdukovo i Šupljak. Duž severozapadne strane prolazi međunarodni Autoput E-75 a na severnoj strani put Subotica - Segedin. Ovi putevi su deo istočnoevrpskog turističkog pravca i predstavljaju kontakt između Srbije i Crne Gore sa Mađarskom, što znači da Ludoško jezero ima povoljan geografski položaj. Položaj Ludoškog jezera u odnosu na tranzitne turističke pravce je veoma povoljan kao i u odnosu na matična mesta turista. U radijusu od 100 km nalaze se pogodna mesta za izletički turizam: Subotica, Novi Sad, Kikinda, Sombor, Zrenjanin i drugi. Na povoljan turističko - geografski položaj utiče i blizina reke Tise, jezera Palić i Subotičke šume.
Ludoško jezero nastalo je u eolskom udubljenju istočno od Palića i južno od naselja Hajdukovo. Jezersko okno formiralo se veoma davno tako što ga je izdubio vetar a dalje oticanje vode zaustavile su peščane dine.
Ludoško jezero se pruža pravcem sever - jug u međudinarsoj udolini i pripada eolskom tipu jezera. Geološki sastav okoline Ludoškog jezera je složen. Dubinski sastav stena je tek otkriven zahvaljujući bušotinama za pronalaženje nafte. Kod Horgoša otkrivene su škriljive metamorfne stene i to na dubini od 2 150m - 2 350m a crveni permski pešćari kod Palića na dubini od 1 100m. Geomorfološki gledano, Ludoško jezero se nalazi u prostranoj depresiji na kontaktu lesnih i peščanih formacija. Severno od jezera leži peščarska oblast koja je deo Subotičko-horgoške peščare, a južno i istočno prostre se Bačka lesna zaravan koja je 5 - 6m viša od Ludoškog jezera i blago zatalasana. Treća celina je na zapadu predstavljena prelazom lesno - peščarske zone. Prema istoku depresija je otvorena širokom i plitkom udolinom preko koje otiče rečica Kereš . Zapadno od Ludoške depresije postoje izdužene depresije koje su spojene sa Palićkom depresijom. U ovim depresijama nalazila su se dva jezera: Slano i Krvavo . Krvavo jezero je pretvoreno u rekreativno Omladinsko jezero i izgubilo je autentičnost a Slanom jezeru preti potpuno nestajanje usled isušivanja i pretvaranja u deponije otpadnih voda, odnosno deponiju šuta. Istočnu obalu odlikuju lesne kose i odseci i karakteristična je sačuvanija vegetacija. Ludoško jezero je u severnom delu lepezasto rašireno i u prirodnom stanju je močvarnog karaktera. Ranije se severnoistočni, plitki deo povremeno isušivao i imao više ritsko obeležje. Dno jezera čini bela, nepropusna glina preko koje se u većem delu nataložio mulj.
Klima ovog područja je umereno - kontinentalna, semihumidnog do semiaridnog karaktera. Srednja godišnja temperatura iznosi 10,7 °C. Razlika između srednje januarske i srednje julske temperature vazduha je 22,9 °C i ova razlika ukazuje na veći stepen kontinentalnosti klime. Ekstremno visoke temperature dostižu i do 40 °C, a apsolutno najniže temerature spuštaju se i do -26 °C. Mrazni period traje 160 dana, sa prvim mrazevima u sezoni krajem oktobra i poslednjim početkom aprila. Temperaturne razlike utiču i na temperaturu vode u jezeru. U toku zimskih meseci voda jezera može da se zamrzne u periodu od tri meseca, a voda u toku leta se zagreje i do 30 °C. Visoke letnje temperature vode u jezero utiču i na hidrološke osobenosti jezera. Najčešći vetar je severozapadni zatim slede severoistočni, jugoistočni (košava), jugozapadni i severni. Najveću srednu brzinu dostiže zapadni vetar i ona iznosi 2,7 m/s. Prosečna godišnja visina padavina iznosi 525mm. Iz godine u godinu ova vrednost se menja, tako da ponekad dostiže iznos od 700mm a u drugim i ispod 400mm. Najpovoljniji period za boravak ljudi na ovom jezeru je od polovine maja do polovine oktobra.
Severna Bačka ima malo površinskih voda zbog nepovoljnih geoloških i klimatskih uslova za njihovo formiranje. Pored Ludoškog jezera, ovde se nalaze još: Palićko jezero, Krvavo jezero, Slano jezero i jedini preostali vodotok Kereš . Novijim istraživanjima utvrđeno je da se u jezeru, usled upuštanja otpadnih voda grada Subotice preko odušnog kanala Palić - Ludaš, nataložio debeo sloj mulja. Debljina mulja je najveća u severom delu jezera (i do 1m), dok se prema jugu postepeno smanjuje. Zbog specifičnih hidroloških uslova severni i južni deo jezera imaju različitu vegetaciju. Severni deo je u procesu zabarivanja obrastao bujnom vegetacijom, dok su na krajnjem južnom delu preovladale otvorene vodene površine. Ove razlike su postepeno nestale usled zagađivanja vode. U močvarnom delu jezera se nalazi manje ostrvo izgrađeno od lesa, obraslo travom i pogodno za stanište raznih ptica. Zbog tih osobina deo Ludoškog jezera je proglašen strogim rezervatom prirode.
U široj okolini Ludoškog jezera javlja se nekoliko vrsta zemljišta, što je posledica, pre svega, postojanja više vrsta geoloških podloga: peska (severno od jezera) i lesa (istočno, južno i zapadno). Najrasprostranjeniji je černozem. Javlja se još i smonica (smeđe zemljište).
Negdašnju lepotu obalskog rastinja čuva ušće Kireša, gde šaševi obrubljuju jezero, u proleće blistavo žuta perunika, a leti šarene vrbičice i konopljuše. Ovde cveta zaštićeni veliki kaćunak, dok je najveća vrednost priobalnih slatina nenametljivi zeleni morski trozubac, upisan u Crvenu knjigu flore Srbije.
Vlažne poplavljene livade i samo jezero na proleće su mesto razmnožavanja brojnih vodozemaca, kao što su: mali i veliki mrmoljak, barska žaba, obična češljarka, zelene žabe i zaštićena barska kornjača. Najpoznatija riba Ludaškog jezera bila je zlatni karaš, koga je danas skoro potpuno potisnuo sa istoka donesen bliski rođak srebrni karaš, najpopularniji plen među sportskim ribolovcima. Ovde živi oko 20 vrsta riba od kojih i zaštićeni čikov.
Najpoznatiji predstavnici ptičjeg sveta Ludošog jezera su ptice močvarce, zbog čijeg prisustva je ovo područje upisano na listu močvarnih područja od međunarodnog značaja. Među njima izdvajaju se: riđa i žuta čaplja, bukavac, barski petlovan, mali barski petlić, vodomar, modrovoljka, bela i brkata senica i ševarski cvrčić koji se gnezdi u tršćacima jezera. Najpoznatiji sisari su zec, srna, divlja svinja i vidra.
Arheološka istraživanja pokazuju da je na obali Ludaškog jezera bilo najstarije naselje u ovom kraju koja potiču iz perioda paleolita, neolita, bakarnog doba, srednjeg veka i renesansnog razdoblja. Arhaične seoske kuće Ludaša, najstarijeg salašarskog naselja okoline jezera, pripadaju najjužnijoj varijanti mađarskog ravničarskog tipa kuće.
Ludaško jezero je prvi put zaštićeno zakonom 1955. godine (deo jezera), a od 1994. godine Uredbom Vlade Republike Srbije proglašeno Specijalnim rezervatom prirode (Službeni glasnik RS 56/94).
Novom Uredbom o zaštiti Specijalnog rezervata prirode Ludaško jezero („Službeni glasnik RS“, br 30/06) je proširena površina koja sada iznosi 846,33 ha.Specijalni rezervat prirode „Ludaško jezero“ obuhvata jezero i obalu uz naselja Ludaš (Šupljak), Hajdukovo i Nosa. Rezervat obuhvata pored jezera i 2.002 ha zaštitne zone. Staralac zaštićenog dobra je javno preduzeće „Palić-Ludaš“.Barska orhideja je navedena u Crvenoj knjizi flore Srbije. Okolina jezera je naseljena još od kamenog doba, arheološka nalazišta postoje u blizini Nose. Katolička crkva i Parohija na Ludaškom šoru su takođe vredni kulturni spomenici.Jezero je uvedeno na spisak Ramsarskih područja 1977. godine i ima međunarodni značaj, stoga pripada I kategoriji zaštite. Specijalni rezervat je uz samu granicu i naslanja se na Nacionalni park Kiškunšag iz Kečkemeta u Mađarskoj. Planirano je da rezervat bude deo zajedničkog prekograničnog zaštićenog prirodnog dobra u slivu rečice Kireš.
Tekst preuzet sa sajta: wikipedia
Putovanja.info
Iskustva i utisci turista sa putovanja.
Putujsigurno.rs
Iskustva putnika sa turističkim agencijama
Zlokalizuj na mapie